Otwarty dostęp do książek naukowych: raport Knowledge Exchange

Inicjatywa Knowledge Exchange (KE) zrzesza sześć dużych europejskich organizacji odpowiedzialnych za rozwój infrastruktury i usług umożliwiających wykorzystanie technologii cyfrowych w celach badawczych i na potrzeby szkolnictwa wyższego. Są to: CSC – Tieteen tietotekniikan (Finlandia), CNRS - Centre national de la recherche scientifique (Francja), Styrelsen for Forskning og Uddannelse (Dania), DFG - Deutsche Forschungsgemeinschaft (Niemcy), Jisc (Wielka Brytania) i SURF (Holandia). Partnerów łączy przekonanie, że nauka powinna być otwarta. Zajmują się wspólnie doradztwem w zakresie krajowych i międzynarodowych regulacji dotyczących otwartego dostępu oraz promocją wspólnych rozwiązań, usprawniających międzynarodową komunikację naukową.

Upubliczniony 30 maja 2019 r. raport pn. „Towards a Roadmap for Open Access Monographs“ zawiera analizę najważniejszych czynników, od których zależy wzrost poparcia dla publikowania monografii naukowych w otwartym modelu. Zaproponowano w nim także harmonogramy działań na rzecz większej dostępności książek naukowych w obszarach istotnych dla realizacji tego celu.

Szczegóły

Utworzono: 2019-07-17

Małgorzata Waleszko

cOAlition S buduje struktury organizacyjne

cOAlition S, zawiązana jesienią ubiegłego roku koalicja instytucji finansujących badania naukowe, ustaliła plan działania, który ma usprawnić wdrażanie Planu S. Priorytety na najbliższe miesiące zawarto w 9 punktach, obejmujących m.in. wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za promocję i kontakty z interesariuszami (OA Champion), ustanowienie sekretariatu, opracowanie budżetu koalicji czy koordynację spotkań koalicjantów. Krótko po publikacji planu działania koalicja przedstawiła strukturę organizacyjną. 

Powołano już ambasadorów Planu S, czyli grupę niezależnych badaczy i ekspertów, którzy będą animować dyskusję na temat Planu S oraz pełnić rolę lokalnych pośredników w kontaktach między koalicjantami a różnymi grupami interesariuszy. Tymczasowym koordynatorem cOAlition S jest Robert Kiley z Wellcome Trust, natomiast funkcje menedżera programowego pełni aktualnie Neil Jacobs z Jisc.

Szczegóły

Utworzono: 2019-07-12

Natalia Gruenpeter

Dane badawcze w nowej dyrektywie unijnej

6 czerwca 2019 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zaakceptowała przyjętą 2 miesiące temu przez Parlament Europejski dyrektywę o otwartych danych i ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego, mającą zastąpić dotychczasowe przepisy, czyli tzw. dyrektywę PSI (2003/98/WE) i jej nowelizację - dyrektywę 2013/37/UE. W intencji prawodawców, nowy akt prawny ma znacząco zwiększyć dostępność i innowacyjne wykorzystanie danych sektora publicznego i danych wytworzonych w wyniku finansowania ze środków publicznych.

W dokumencie tym rozszerzono zakres ponownego wykorzystywania o kolejne typy zasobów, włączając do nich dane badawcze. Zakresem dyrektywy objęto również nowe podmioty, w tym instytucje naukowe oraz instytucje finansujące badania, zobowiązując je do przekazywania bezpłatnie wszystkim zainteresowanym danych wytworzonych w toku badań, przy czym główny nacisk położono na kwestie związane z umożliwieniem ich ponownej eksploatacji, w celach komercyjnych i niekomercyjnych, zgodnie z przepisami dyrektywy.

„Dane badawcze” zdefiniowano jako „dokumenty w formie cyfrowej, inne niż publikacje naukowe, które są gromadzone lub opracowywane w ramach działalności badawczo-naukowej i są wykorzystywane jako dowody w procesie badawczym bądź też są powszechnie akceptowane w środowisku naukowym jako konieczne do weryfikacji poprawności ustaleń i wyników badań” (art. 2, p. 9).

Szczegóły

Utworzono: 2019-06-19

Małgorzata Waleszko

Inwestycja w otwartą infrastrukturę

14 maja 2019 r. organizacje z całego świata działające na rzecz otwartej nauki ogłosiły powstanie globalnej inicjatywy Invest in Open Infrastructure (IOI). Jej cel to zwiększenie widoczności i stabilności całej infrastruktury otwartej nauki i jej lepsze dostosowanie do potrzeb zróżnicowanego środowiska naukowego. Działania prowadzone w ramach nowego sojuszu mają zapewnić badaczom z całego świata możliwość współpracy, dzielenia się wynikami badań oraz łatwego wyszukiwania informacji przy pomocy otwartych, wzajemnie kompatybilnych narzędzi i platform, zaprojektowanych tak, by się uzupełniały, a nie wykluczały.

Współzałożyciele inicjatywy wskazują, że mimo postępów ruchu otwartego dostępu, wiedza tkwi w pułapce systemu opłat, a regionalne inicjatywy OA rozwiązują jedynie część problemów. Co więcej, rozwój istniejących narzędzi publikowania, rozpowszechniania i archiwizacji dokonań naukowych przebiega w sposób nieskoordynowany. Ich rynek zdominowany jest przez dużych dostawców, przejmujących prawa własności do danych i procesów naukowych bez odpowiedniego nadzoru społeczności, którym służą.

Potrzebne jest w związku z tym koordynowane globalnie podejście do budowy otwartej, interoperacyjnej i zarządzanej przez społeczność naukową infrastruktury naukowej.

Szczegóły

Utworzono: 2019-06-05

Małgorzata Waleszko